• Kilkanaście dni temu Biuro Lustracyjne Instytutu Pamięci Narodowej uzupełniło katalogi o posłów do Parlamentu Europejskiego i nowych posłów na Sejm RP. Wśród nich znalazło się m.in. nazwisko przemyślanina Marka Rząsy, który poselski mandat po Elżbiecie Łukacijewskiej objął 24 czerwca br. IPN w wykazie osób publicznych przygotował do publikacji dane 131 osób, w tym: 10 posłów do Parlamentu Europejskiego, 16 posłów do Sejmu RP (objęli mandat w miejsce europosłów) i 10 osób pełniących inne funkcje publiczne. Zmodyfikowane zostały ponadto wpisy dotyczące 95 osób (zmiana pełnionej funkcji lub kolejna kadencja w PE, uzupełnienie wpisów o zarządzenia prokuratorskie oraz poprawki). Informacje zawarte w dokumentach organów bezpieczeństwa odnośnie Marka Rząsy, dotyczą wydarzeń z początku lat 80. ubiegłego stulecia. 25 stycznia 1982 r. 25-letni wówczas młodzieniec został zarejestrowany przez Wydział III KW MO Przemyśl jako figurant KE* kryptonim „Spinacz”. Sprawę prowadzono ze względu na podejrzenie o „działalność antypaństwową narażającą porządek prawno-publiczny”. M. Rząsa – jako członek „Solidarności” – był organizatorem akcji protestacyjnej we Fredropolu. Prowadzenie KE zakończono 30 grudnia 1987 r. „z powodu zaprzestania wrogiej działalności”, a sprawę zdjęto z czynnej ewidencji operacyjnej 12 stycznia 1988 r. Trzy dni później materiały dotyczące M. Rząsy zostały zarchiwizowane i zmikrofilmowane.
– Oczywiście przypominam sobie tę sytuację. Byłem szefem „Solidarności” we Fredropolu, zorganizowałem akcję protestacyjną. Byłem przesłuchiwany, ale dopiero niedawno dowiedziałem się, że ktoś także za mną chodził. A o dokumenty z IPN-u wystąpiłem znacznie wcześniej, wypełniając rezolucję przemyskiej rady miasta. Mam status osoby pokrzywdzonej. Złożyłem wniosek i początkowo powiedziano mi, że nie ma o mnie żadnych informacji. Potem jednak znaleźli i wydali kserokopie. Były tam nazwiska osób, które z ramienia SB interesowały się mną. Odmówiono mi jednak podania nazwisk tajnych współpracowników o pseudonimach „Profesor” i „Wrzesień”, którzy mnie inwigilowali – powiedział poseł M. Rząsa.

(*) KE – Kwestionariusz Ewidencyjny
To popularna „teczka”. Kwestionariusz był zakładany w celu rozpracowania konkretnej, pojedynczej osoby. Za pomocą osobowych źródeł informacji i innych środków operacyjnych (np. podsłuchów) zbierano wszelkie informacje na temat figuranta. Badano jego powiązania, kontakty, wrogą działalność (lub potencjalną wrogą działalność). (Życie Podkarpackie)